Wat is passief bouwen?
Passief bouwen komt voort uit het passief huisconcept dat is ontwikkeld door de Duitse architecten Dr. Wolfgang Feist en Bo Adamson rond 1980. Het eerste passiefhuis werd al gebouwd in 1991 in Damrstadt, Duitsland. Passief bouwen heeft als doel een comfortabel binnenklimaat te genereren en daarvoor zo min mogelijk energie te gebruiken.
Deze zeer energie-efficiënte gebouwen die weinig tot geen externe verwarming of koeling nodig hebben worden ontworpen aan de hand van de volgende kernbeginselen:
- Optimale oriëntatie op de zon: door rekening te houden met de zon wordt de passieve warmte van de zon in de winter benut om het huis te verwarmen en in de zomer geweerd voor onnodige opwarming.
- Zeer hoogwaardige isolatie: is essentieel om warmteverlies in de winter en warmteoverdracht in de zomer te minimaliseren. Dit resulteert in een Rc-waarde voor vloer, gevels en dak van minimaal 8,0 W/m2K.
- Drievoudig glas: wordt naast zeer goede isolatie toegepast met een U-waarde van 0,8 W/m2K
- Zorgvuldige geveldetaillering: deze dient goed doordacht te zijn om koudebruggen te voorkomen en luchtinfiltratie te beperken.
- Mechanisch geventileerd: doordat passief huizen zo goed geïsoleerd zijn wordt de woning niet automatisch op een natuurlijke manier geventileerd en wordt er geadviseerd om een mechanisch ventilatiesysteem met warmteterugwinning te installeren. Door de warmteterugwinning gaat er weinig warmte verloren.
Door deze kernbeginselen op de juiste manier toe te passen is het in theorie mogelijk om je huis met het bakken van een brood al te kunnen verwarmen.
Kernbeginselen van passief bouwen. Bron: www.stichtingpassiefbouwen.nl
Wat zijn de nadelen van passief bouwen?
Ondanks de vele voordelen die passief bouwen met zich meebrengt zijn er ook enkele mogelijke nadelen en aandachtspunten waar rekening mee gehouden dient te worden. De hoge bouwnormen zorgen voor hogere initiële bouwkosten vergeleken met traditionele bouwmethoden. Daarnaast wordt er veel meer bouwmateriaal gebruikt voor een passief huis. Deze materialen kunnen grote impact hebben op de CO2 footprint van het gebouw als zij niet op de juiste manier worden gewonnen of ingezet en een zeer negatieve impact op het milieu hebben ondanks de energiezuinigheid van de woning. Juist door de energiezuinigheid van de woning heeft de CO2 footprint van de bouwmaterialen een veel groter aandeel in de totale CO2 uitstoot van het gebouw. Om deze impact te verminderen is het essentieel om bouwmaterialen te verwerven die biobased of circulair verkregen zijn.
De CO2 footprint van de bouwmaterialen heeft een veel groter aandeel in de totale uitstoot van het gebouw wanneer je voor passief bouwen kiest en verdient daarom extra aandacht. Bron: Climate Emergency Design guide via www.leti.uk/cedg
Waarom heb je een architect nodig als je passief gaat bouwen?
Ondanks de relatief eenvoudige kernbeginselen waarop het passief huis is gestoeld, is het van groot belang om een architect en/of andere experts bij het ontwerpen van een passief huis te betrekken. Oriëntatie, toepassen van isolatie, zonwering, luchtdichtheid en ventilatie moeten zorgvuldig met elkaar worden ontworpen en in optimale balans zijn om bijvoorbeeld oververhitting te voorkomen en aan een zo minimale mogelijke energiebehoefte te voldoen. Tijdens de bouwfase zijn strikte kwaliteitscontroles vereist om te waarborgen dat het daadwerkelijke gebouw ook aan de vooraf opgestelde ontwerpspecificaties voldoet.
De CO2 footprint van de bouwmaterialen heeft een veel groter aandeel in de totale uitstoot van het gebouw wanneer je voor passief bouwen kiest en verdient daarom extra aandacht. Bron: Climate Emergency Design guide via www.leti.uk/cedg
Conclusie
Passief bouwen heeft de afgelopen jaren steeds meer aan populariteit gewonnen en wordt gezien als een duurzame en innovatieve manier van bouwen. Wanneer de kernbeginselen op de juiste manier worden toegepast is het mogelijk om een zeer energie-efficiënt gebouw te ontwerpen dat tevens een comfortabel binnenklimaat heeft. Passief bouwen brengt initieel hogere bouwkosten met zich mee maar verdient dit op de langere termijn terug doordat het nauwelijks energie verbruikt. Passief bouwen is ook een zeer duurzaam wijze mits de grotere hoeveelheden bouwmaterialen van biobased of circulaire oorsprong zijn.